ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NEDİR - TÜRLERİ NELERDİR

Özveri Özel Eğitim

ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NEDİR – TÜRLERİ NELERDİR ?

Öğrenme güçlüğü bireyin zekası normal ve normalin üzerinde olmasına rağmen sözlü ve yazılı dili kullanma ve anlamada, konuşma, okuma, yazma, heceleme, matematiksel hesaplamalar yapmada, sosyal algılama, kendini idare etme, iletişim kurma alanlarında kendini gösteren nörolojik kökenli gelişimsel bir bozukluktur.
Bu tanım görsel, işitsel motor engelleri, zihin engelleri ve duygusal rahatsızlıkları, çevresel, kültürel ve ekonomik dezavantajlardan kaynaklı öğrenme güçlüğü olan çocukları kapsamaz.

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN TÜRLERİ NELERDİR?
• 1-DİSLEKSİ (OKUMA GÜÇLÜĞÜ): Okurken atlama, anlamı bozma, harf – ses uyumu bozukluğu, hızlı okuyamama, harflerin ya da hecelerin yerini değiştirme, heceleme ya da anlamama gibi bir takım bozukluklar görülür.

• 2-DİSGRAFİ(YAZMA GÜÇLÜĞÜ): Yazım hataları, okunaksız ve düzensiz el yazısı, bazı harf, rakam ve sözcükleri ters yazma, b-d, m-n, ı-i, d-t, g-ğ, g-y gibi harfleri karıştırma, sözcükler arasında boşluk bırakmadan ya da sözcüğü birkaç parçaya bölerek yazma gibi bozuklulara rastlanır.

• 3-DİSKALKULİ(ARİTMETİK BOZUKLUK): Matematik terimlerini, kavramları anlayamama, sayı ve sembolleri tanıyamama, gerekli sembolleri kullanma, eldeli sayıları toplamayı unutma, çarpım tablosunu öğrenmede sınıf arkadaşlarına göre çok geri kalma, problem çözümünde izlenecek adımlara karar verememe biçiminde kendisini gösteren bozukluklarla karşılaşılır.

• 4-DİSPRAKSİ (SÖZEL OLMAYAN ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ) motor beceriler ve sosyal becerilerdeki uyum problemlerini işaret eder. Oyunun kurallarını uygulama, hareketlerde yavaşlık, denge sorunları, ikili ilişkilerde yaşanan uyum sorunları bu alan içinde değerlendirilir.
Çocuklar sadece tek bir öğrenme güçlüğü alanından etkilendiği gibi tamamından etkilenen çocuklarda vardır.

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NASIL FARKEDİLİR?
Ülkemizde öğrenme güçlüğü tanısı koyulabilmesi genelde ilkokul 1. Ve 2. sınıfa denk gelmektedir. Bunun en önemli nedeni ailelerin okul öncesi dönemde çocuklarındaki öğrenme kayıplarını fark edememeleridir. İlköğretime başlayan çocukların okumayı öğrenememesi ailelerde panik yaratmakta ve arayış bu yaşlarda başlamaktadır.
Sözel olmayan öğrenme güçlükleri küçük yaşlarda oyun oynayamama-yaşıtlarıyla iletişimde zorluk yaşama olarak kendini gösterebildiğinden daha erken yaşlarda müdahale edilebilmektedir ancak bu yaşlarda da farklı tanılarla karışabilmektedir.
Bir uzman öğrenme güçlüğü belirtilerini 3 yaşından itibaren fark edebilir. Anne-baba ve okul öncesi eğitimcilerin çocuklarıyla ilgili çok iyi birer gözlemci olmaları gerekmektedir.

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN ERKEN YAŞ BELİRTİLERİ NELERDİR?
*KONUŞMA SORUNLARI
· Geç konuşma
· Sözcüklerde hece karıştırma (tuvalet-tulavet, mavi-vami)
· Sözcükleri hatırlamakta zorluk (çatal’a kaşık deme, yoğurma yerine örme vb)
· Kısıtlı dil kullanımı
· Sıralı yönergeleri yerine getirmede zorluk
· Heceleme ve fonolojik sorunlar

*ÖĞRENME SORUNLARI
· Kavramları karıştırma (renk-rakam)
· Sayma-günler gibi ezberleme zorlukları
· Yön algılamada zorluk (kitabı tersten açma-bakma)
· Şekil kopyalama zorlukları

*SOSYAL ÖĞRENME SORUNLARI
· İkili ilişkilerde zorlanma
· Dikkat-konsantrasyon güçlükleri
· Şarkı-şiir ezberlemede zorluklar
· Etkinliği yarım bırakma

*MOTOR BECERİLER
· Denge-koordinasyon sorunları
· Sakarlık-dikkatsizlik
· El tercihinde gecikme
· Tersten yazma gibi

İLKOKUL DÖNEMİNDEKİ BELİRTİLERİ
• Zekanın normal ya da daha üstü olması, okul başarısının zekasına ve yaşına göre beklenenden düşük olması

• Sözlü sınavlarda daha başarılı, yazılı sınavlarda beklenenden başarısız olması, bazı konularda başarılı iken bazı konularda başarısız olması (örneğin; matematik dersi iyiyken geometriden çok başarısız olması)

• Okumayı zor öğrenme, yavaş okuma, bazı harfleri yazarken veya okurken karıştırma (p-b, b-d, k-t, y-h, 6-9,52-25,) bazı heceleri ters okuma (ve-ev, çok-koç), bazı harfleri yazarken karıştırma( d/ b/ d z/ s u/n ) , (bilek-dilek çaba-baca) okurken ve ya yazarken harf, hece atlama, kelimenin sonlarını uydurarak okuma, okumaya karşı isteksizlik, başkası okuyunca daha iyi anlama, okuduğu öykünün anlamını çıkarmada (özet yapma) zorlanma, fakat öykünün içinden sorular sorulursa onları cevaplayabilme

• Yazma ödevlerinden kaçınma, yazarken noktalama işaretlerini yazmama, yavaş yazma, okunaksız ve çirkin yazma. Geç ve yavaş yazar. Not tutma becerisi zayıftır. Kalem tutması bozuktur(avuçlayarak ya da dik tutma), kalemi tutarken çabuk yorulur. Bir satırı takip edemez, satır başına geçerken zorlanır. Kelimeler çok yer kaplayacak şekilde aralıklı ve ya birbirine çok bitişik yazar.

• Eksik cümleler kurarlar, karışık verilmiş kelimelerden düzgün ve anlamlı cümleler oluşturmazlar

• Tahtadan ödevini geçirmekte zorlanma, ödevini eksik alma, ödev yapmak istememe, ödev yaparken sık yardım isteme

• Sık dört işlem hatası yapma ,’’+,x ‘’işaretlerini karıştırıp toplama yerine çarpma yapma, sayıları tersten okuma (12-21, 52-25), çarpım tablosunu öğrenememe, bölme işlemine sağdan başlama, eldeleri unutma, ileri sınıflarda bile parmak hesabı yapma

• Sağını solunu karıştırma, beden eğitiminde başarısız olma (koşma, top tutma), Uzaklık ve derinlik algılamasında sorunları vardır. Bundan dolayı bazı sakarlıklar oluşabilir.

• Alfabeyi, sayıları ve haftanın günleri-aylar gibi sıralı listeleri, saati öğrenmede güçlük çeker.

• Zamanı karıştırırlar ( Önce sonra, dün bugün, şimdi sonra ), Yön bulmada zorlanırlar

• Dikkat ve bellek sorunları nedeniyle verimli çalışamama, zamanı planlayamama.
(özel öğrenme bozukluğu gösteren çocukların %25’si dikkat eksikliği ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu da göstermektedirler.)
• İşitsel ayrımlaştırmada güçlük çekerler ( Bazı harfleri karıştırırlar b m f v y r d gibi benzer sesleri ayıramazlar ). İşitsel kavrama yetersizdir ( Yönergeleri unutur, dinlemiyor gözükür ),İşitsel hafızaları zayıftır ( Ona söyleneni çabuk unutur )

• Dokunarak ayrımlaştırmada güçlük çeker. (Gözü kapalıyken avucuna yazılan sayıyı ayırt etmede, gözü kapalıyken konulan nesneyi tanımada güçlük )

ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ(DİSLEKSİ )TANISI NASIL KONULUR?
Çocuk psikiyatristi tarafından aileden okuldan alınan bilgiler, çocuğun değerlendirilmesi, gelişim dikkat ve zeka testlerinin değerlendirilmesi sonrası tanı konulur.

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ TEDAVİSİ NEDİR?
Öğrenme güçlüğünde tedavi edilerek ortadan kaldırılabilen bir durum söz konusu değildir. Ancak eğitimle öğrenme güçlüğünün yaşantımızda meydana getirdiği zorlukların aşılması söz konusudur.
Tek başına çocuklarda görülen öğrenme güçlüklerinde beraberinde yaşanan bir dikkat problemi varsa uzmanlarca ilaç desteği önerilmektedir.
Öğrenme güçlüğünün tedavisi özel eğitimdir. Öğrencilerin hem beceri hem yeteneklerinin bir uzman tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. Değerlendirmeler sonucunda zayıf-güçlü yanlar tespit edilerek desteklenme ve geliştirilmeye yönelik programlar hazırlanmaktadır.
Oluşturulacak program çocuğun yetenekleri, hali hazırda sergilediği beceri performanslarına göre çocuğa özel olarak geliştirilmelidir.

ÖÖG tanısı almış çocuklar çoğu şeyi ters algılayabilirler.
Saati okumakta ve çizmekte zorlanırlar.
Okurken kelimeleri yanlış hecelerler.
Sesli okumak bir kâbus olabilir.
Zaman kavramlarını öğrenirken sıkıntı yaşarlar.
Ritmik saymalarda ve sıralı olan becerilerde sıkıntı yaşarlar.
Okurken bazı kelimeleri atlarlar.
Çarpım tablosunu ezberlemekte güçlük çekerler.

ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN AİLELERİNE ÖNERİLER

Her çocuğun ÖÖG’si farklıdır. Çocuğun güçlü ve güçsüz alanları belirlenip, çocuğa ona göre yaklaşılmalıdır. ÖÖG olan çocuklar ne kadar belli etmeseler bile güçlüklerinin ve okuma yazma konusunda sınıftaki diğer arkadaşlarının gerisinde olduklarının farkındadırlar. Kendilerini kötü hissederler. Bu yüzden çocuklarda çoğu zaman kaçınma davranışı gözükür ve derslere katılmakta isteksiz olmalarına neden olmaktadır.

Özgül Öğrenme Güçlüğü hakkında öncelikle bilgi sahibi olunmalıdır. Çocuğunuzun kardeşlerine, öğretmenine ve çevrenizdekilere bu güçlük hakkında bilgi verilmelidir.

Çocuğunuza ÖÖG tanısı konulduysa, bunun bir güçlük olduğu kabul edilmeli. Tedavisi ile ilgili neler yapılabileceği araştırılmalıdır. kendilerini ifade ederken daha hırçın ya da saldırgan davranışlar sergileyebilirler ya da içe kapanabilir, depresif bir duygu durumu yaşayabilirler. Bu süreç içerisinde psikolojik danışmanlık hizmeti alınması gereklidir.

Psikologlardan, özel öğretmenlerden destek alınmaya çalışılmalıdır. Bu sorunu kendi başınıza halletmeye çalışmadan psikolojik danışmanlık hizmeti alarak daha doğru şekilde hareket edebilirsiniz.

Çocuğunuzun ÖÖG tanısından dolayı derslerinde başarısız olabileceğini düşünerek, çocuğunuza verdiğiniz tepkilere dikkat etmelisiniz. Çok aşırı tepkilerde bulunmak yerine daha ılımlı yaklaşmaya ve sabırlı olmaya çalışılmalıdır. ÖÖG tanısı alındıktan sonra anne babaya da eskisinden daha fazla sorumluluk düşer.

Birlikte ders çalışmanız, ödev yapmanız ya da ödevlerinin nasıl yapılacağı hakkında ona bilgi vermeniz gerekebilir. Ancak çocuğunuz derslerini yaparken onun yerine yapmayın. Okuldaki ödevlerinin yanında, Psiko-Eğitim çalışmalarında tanıya yönelik verilen ödevler artmaktadır. Bu yüzden çocukların yanlarında olduğumuzu göstererek onların rahatlamasını sağlayabilirsiniz.

Ders çalışma masasında çok fazla eşya olmamasına dikkat edilmeli ve çalışma masası düzenli olmalıdır. Okumada güçlüğü( Disleksi) olan çocuklar genelde okuduklarını sesli okumak istemezler ya da önce içlerinden, okuyacakları kelimeleri çözüp öyle okumayı yeğlerler. Bu yüzden anneler ve babalar çocuğu sesli okuması anlamında teşvik etmelidir. Çocuğunuzun öğretmeni ile iş birliği içinde olmanız ve öğretmeninize bu güçlükle ilgili bilgilendirme yapmanız bu süreci daha korunaklı yapacaktır. Ailecek geçirdiğiniz boş zamanlarınızda kelime oyunları oynamak, çocuğunuzun dikkat süresini artırır, harfleri tanımasına yardımcı olur.

Uzman Özel Eğitim Alan Öğretmeni

Gülşah TURAN

 

 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Özveri Özel Eğitim

Çocuklarımızın layık olduğu eğitim – öğretim hizmetini çağdaş fiziki alanlarda gönülden gelerek, sevgi , ÖZVERİ ve güler yüzle sunan güçlü bir eğitim kadrosu ile çalışmak vizyonumuz.

         

Neredeyiz?

Adres
1441 Sk. No:3 Alsancak/İzmir
+90(532) 285 63 78

+90(232) 463 38 03
info@ozveriozelegitim.com

İletişim